>> Quyết liệt xử lý gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái

Tình hình diễn biến phức tạp

Phát biểu tại Diễn đàn “Chống buôn lậu, gian lận thương mại, uy tín doanh nghiệp và quyền lợi người tiêu dùng” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức ngày 11/1, ông Bùi Trung Nghĩa, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, trong những năm trở lại đây, cùng với xu thế hội nhập quốc tế và sự phát triển của đời sống kinh tế xã hội, Việt Nam đã trở thành điểm đến, là thị trường hấp dẫn cho các loại thương hiệu, sản phẩm và hàng hóa trong và ngoài nước.

Bên cạnh những thuận lợi cơ bản như tình hình sản xuất ngày một phát triển, hàng hoá đa dạng, phong phú, chất lượng sản phẩm ngày một được nâng cao thì Việt Nam đang phải đối diện với tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái diễn ra hết sức phức tạp. 

Ngoài việc vận chuyển trái phép hàng cấm, thì hiện tượng buôn lậu, gian lận thương mại những mặt hàng thiết yếu, phục vụ sản xuất kinh doanh, hàng tiêu dùng, lương thực, thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, hàng điện tử...cũng có chiều hướng gia tăng, diễn biến hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, quy mô ngày càng lớn, làm ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe và thiệt hại cho người tiêu dùng, thiệt hại lớn cho doanh nghiệp làm ăn chân chính, gây thất thu ngân sách, ảnh hưởng đến các ngành sản xuất trong nước, tác hại rất lớn cho nền kinh tế và ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội như nhiều báo cáo, nghiên cứu đã chỉ ra.

“Để ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, thời gian qua, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã có những chỉ đạo, định hướng cụ thể, kịp thời, các đơn vị thực thi pháp luật vào cuộc quyết liệt, nên tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại đã có nhiều chuyển biến tích cực”, Phó Chủ tịch VCCI chia sẻ.

Theo con số thống kê trong năm 2023, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý hơn 14.600 vụ việc vi phạm với trị giá hàng hóa ước tính 11.520 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Cơ quan Hải quan đã khởi tố 35 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 166 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách Nhà nước là 474 tỷ đồng.

Cũng trong năm 2023,  lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã phát hiện, xử lý 52.349 vụ vi phạm (tăng 16% so với năm 2022), thu nộp ngân sách gần 500 tỷ đồng (tăng 36% so với năm 2022),  giá trị tang vật thu giữ gần 204 tỷ; chuyển cơ quan điều tra 170 vụ có dấu hiệu hình sự (tăng 35% so với năm 2022).

Nhiều vụ việc, vụ án về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên cả nước đã được các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh, tạo sự răn đe, phòng ngừa.

>> Buôn lậu, gian lận thương mại: Diễn biến phức tạp cả đường bộ lẫn đường biển

Cần sự đồng thuận của các bên

Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên theo đánh giá của các chuyên gia, vấn nạn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả vẫn tiếp tục âm thầm diễn ra, với những thủ đoạn tinh vi, gây khó khăn cho các cơ quan quản lý Nhà nước và  cơ quan thực thi pháp luật.

Theo ông Bùi Trung Nghĩa, nguyên nhân của thực trạng nêu trên là do: Thứ nhất, chúng ta chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào nhiệm vụ này, chính quyền một số địa phương chưa thực sự quyết liệt trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện các biện pháp ngăn chặn hiện tượng buôn lậu và gian lận thương mại từ gốc.

Thứ hai, một số quy định pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại còn bất cập, sơ hở. Công tác phối hợp giữa các cơ quan thực thi pháp luật chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả, các chế tài xử phạt chưa nghiêm khắc, mức độ tính răn đe còn thấp.

Thứ ba, nhận thức chưa đầy đủ của người dân, doanh nghiệp và cộng đồng đối với việc kinh doanh, tiêu thụ và tiêu dùng sản phẩm, hàng hóa không rõ nguồn gốc, chất lượng, đặc biệt là trong quá trình tham gia các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội ngày càng phát triển và phổ biến hiện nay.

Thứ tư, một bộ phận cán bộ, công chức thiếu tinh thần trách nhiệm, ý thức thực thi công vụ và các quy định của pháp luật chưa cao, còn biểu hiện nể nang, bao che, thậm chí có trường hợp “bảo kê” cho các hành vi vi phạm pháp luật... dẫn đến kết quả công tác phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại chưa được như mong muốn.

“Là cơ quan đại diện cho cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam lên án những hoạt động kinh doanh trái phép, vi phạm pháp luật, những hành vi lừa đảo, lợi dụng nhằm lừa dối, khách hàng, người tiêu dùng để trục lợi. Bên cạnh việc tẩy chay những hoạt động kinh doanh trái pháp luật, VCCI luôn ủng hộ, đồng hành với việc đề cao và thúc đẩy việc kinh doanh tuân thủ pháp luật, có văn hóa, có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội”, ông Nghĩa khẳng định.

Vị Phó Chủ tịch VCCI cũng nhấn mạnh thêm, việc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả… để bảo vệ lợi ích chính đáng của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sản xuất, kinh doanh, quyền lợi người tiêu dùng góp phần ổn định thị trường trong nước là nhiệm vụ quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước hiện nay. Và để thực hiện nhiệm vụ này cần thiết  phải tiếp tục có được sự đồng thuận, đồng lòng và quyết liệt hơn của cả người dân, doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước và lực lượng chức năng.