>> “Cuộc chiến” xe điện

Song song với chuyến thăm của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng đến Bắc Kinh và cư dân mạng nước này đã để ý đến một chi tiết: ông Lavrov được trải thảm đỏ từ chân cầu thang máy bay, còn bà Yellen thì không.

Người dùng mạng xã hội Guancha rôm rả bàn tán về hình ảnh này, một tài khoản bình luận “bà Yellen không mời mà đến nên bà ấy không được đi trên thảm đỏ, nhưng ông Lavrov thì có”. Một nhận xét khác: “Ít nhất, ông Lavrov cũng đáng được tin tưởng hơn bà Yellen”.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ đến Trung Quốc với mục đích thuyết phục nước này cắt giảm công suất ngành xe điện, pin xe điện và tấm năng lượng mặt trời, vì làn sóng hàng giá rẻ đã và đang tàn phá doanh nghiệp Mỹ, bà kêu gọi “Trung Quốc và Mỹ phát triển cân bằng”.

Không chờ quá lâu, tờ báo Tân Hoa Xã, cơ quan ngôn luận chính thức của Quốc vụ viện Trung Quốc đã chỉ trích ý tưởng của bà Yellen, rằng: “việc đề cập đến “sự dư thừa năng lực của Trung Quốc” trong lĩnh vực năng lượng sạch đã tạo ra cái cớ cho các chính sách bảo hộ nhằm bảo vệ các công ty Mỹ”.

Đây là thông điệp khẳng định Bắc Kinh không tin tưởng Washington, họ không dễ dàng buông bỏ thành tựu đã cố công gây dựng nhiều thập kỷ, nhất là khi thành tựu này mang tính xu hướng, vượt trội so với Mỹ và phương Tây.

Trước khi rời Trung Quốc, bà Yellen tiếp tục nhấn mạnh: “sẽ không loại trừ bất kỳ biện pháp nào, bao gồm cả thuế quan tiềm năng, đối với xuất khẩu năng lượng xanh của Trung Quốc”.

Điều này có thể giải thích như sau: Nếu Trung Quốc không cắt giảm công suất, vẫn ồ ạt xuất khẩu hàng giá rẻ thì Nhà trắng sẽ áp thuế với mức “không khuyến khích” để ngăn chặn. Mức thuế hiện nay với xe điện Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đã là 27,5%.

Các nhà phân tích cho hay, nếu cuộc chiến này nổ ra, sẽ tàn khốc hơn năm 2018, do lĩnh vực năng lượng sạch đang được ủng hộ bởi đồng minh, đối tác thân cận của Mỹ từ châu Á đến châu Âu.

Nối gót Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) hiện đang tiến hành một cuộc điều tra về khả năng “bán phá giá” xe điện Trung Quốc được trợ cấp vào khu vực, có nguy cơ làm suy yếu ngành công nghiệp ô tô khá lớn của châu lục này.

>> Bài học đắt giá cho EU trong cuộc chiến xe điện với Trung Quốc

Như vậy, mầm mống cuộc chiến tranh thương mại mới đã thành hình. Như những gì đã xảy ra trong quá khứ, khi hàng hóa Trung Quốc khó vào Âu - Mỹ, nó sẽ tăng cường “đánh chiếm” thị trường cận biên từ Việt Nam, Lào xuống khắp Đông Nam Á; qua ngả phía Tây vào Trung Á, Trung Đông.

Dĩ nhiên, với lợi thế sản phẩm công nghệ “xanh”, Trung Quốc dư sức làm chủ thị trường, dù có cạnh tranh sòng phẳng cũng khó có cửa thắng. Mặt khác, linh kiện sẽ nhập vào dưới dạng đơn giản, nhưng sau khi lắp ráp sẽ đội lốt “hàng Việt Nam chất lượng cao” để bán ra thị trường.

Việc nhập hàng ngoại về “gắn mác” hàng Việt không chỉ đẩy nhiều doanh nghiệp non trẻ trong nước đến bờ vực phá sản, mà còn tiềm ẩn nguy cơ hàng Việt bị áp thuế trừng phạt với mức cao từ các quốc gia nhập khẩu.

Nếu Trung Quốc và Mỹ xảy ra xung đột thương mại, bầu không khí kinh doanh toàn cầu đều ngột ngạt, phá vỡ nỗ lực nhiều thập kỷ nay để xây dựng môi trường thương mại tự do.