>>> NHNN đề xuất phối hợp thanh tra thị trường vàng

Đã đến lúc NHNN cần thay đổi tư duy quản lý thị trường vàng theo hướng hội nhập quốc tế, tránh tạo lên những “cơn sốt” giá vàng.

Mất cân đối cung- cầu

Còn nhớ từ năm 2012 khi Chính phủ ban hành Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, thì NHNN không cấp phép cho bất kỳ một doanh nghiệp nào được nhập khẩu vàng nguyên liệu sản xuất vàng trang sức. Không chỉ thế, NHNN cũng đã không tổ chức đấu thầu vàng miếng SJC sau một vài phiên được thực hiện. Còn lượng vàng khai thác trong nước cũng chỉ 1,5- 2 tấn.

Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ vàng tại Việt Nam dù không còn tăng cao như trước năm 2012, nhưng cũng ở mức khá lớn. Theo Hội đồng vàng Thế giới (WGC), nhu cầu tiêu thụ vàng ở Việt Nam đạt 43 tấn năm 2022, tăng 37% so với năm 2021.

Việc mất cân đối cung – cầu vàng làm cho giá vàng trong nước tăng cao hơn nhiều so với giá vàng quốc tế quy đổi, khiến tình trạng nhập lậu vàng diễn biến rất phức tạp, điển hình như vụ nhập lậu 3 tấn vàng qua cửa khẩu Lao Bảo, Quảng Trị...

>>> Giá vàng miếng SJC có thể giảm về mức 69-70 triệu đồng/lượng

Cần thay đổi tư duy quản lý

PGS.TS. Ngô Trí Long, Chuyên gia kinh tế, cho rằng NHNN cần mạnh dạn thay đổi tư duy quản lý thị trường vàng, chỉ nên quản lý và điều tiết dự trữ ngoại hối bằng vàng, mà không tham gia sản xuất kinh doanh hoặc điều tiết thị trường vàng bằng các biện pháp hành chính...

Nhiều chuyên gia cho rằng, để phát triển vàng trang sức thành ngành kinh tế mũi nhọn, Chính phủ nên sớm trình Quốc hội đưa vàng trang sức, mỹ nghệ ra khỏi ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật đầu tư năm 2020. Bởi vàng trang sức, mỹ nghệ chỉ là hàng hóa thông thường, không ảnh hưởng tới an ninh, quốc phòng quốc gia, an toàn xã hội...

Bên cạnh đó, cần sớm sửa đổi Nghị định 24/2012 theo hướng bãi bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng SJC, bởi trên thế giới không có NHTW nào sản xuất vàng miếng; cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức. Đồng thời, Bộ Tài chính cần xem xét giảm thuế xuất khẩu vàng trang sức, mỹ nghệ xuống 0% để góp phần tái tạo ngoại tệ, cân bằng với số lượng ngoại tệ đã chi cho nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Ngoài ra, cần quy định chi tiết kinh doanh vàng khác bao gồm kinh doanh vàng tài khoản, vàng phái sinh- điều kiện tiên quyết để tiến tới thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia, góp phần giảm đáng kể giao dịch vàng vật chất, giảm thiểu vàng hóa nền kinh tế.